Projectplan En Iteratief Traject Voor Het Gebruik Van Een Graanproduct Uit De Directe Omgeving Van De Stad (’s-Hertogenbosch) Om Brood Te Bakken En Een Huis Te Bouwen (van de volgende oogst).
(de berichtgeving loopt van onder/oud naar boven/actueel)
ACTUALITEIT in de TARWETEELT in NEDERLAND
jan. – febr. 2016 In een tijdspanne van 6 weken is er 2 x 100kg tarwe gemalen in de Kilsdonkse Molen in Heeswijk, eveneens door het Gilde van Vrijwillige Molenaars. Tot zeker eind februari zijn de reparatiewerkzaamheden aan de Catharina in Schijndel nog gaande.
Her en der wordt er brood gebakken van het tarwemeel, vnl. in Boschveld door verschillende Marokkaanse vrouwen.
26 oktober In het weekend zijn er ongeveer 40 bolletjes gebakken; in anderhalf uur waren we ‘los’.
.
Weken 38 – 42 Er schiet af en toe tijd over om te zeven, soms helpt er iemand mee uit de wijk of uit de vriendenkring. Het is een traag proces dat haast niet meer in ons hedendaagse levensritme past. Er zijn ondertussen 4 broden gebakken, waarvan 1 door de molenaar; inmiddels weet hij ook wat er aan de molen gedaan moet worden. De stenen in de maalset liggen niet waterpas waardoor ze aanlopen: dit vraagt dus om afstelling wat niet eenvoudig is bij zo’n groot houten apparaat. Een aantal onderdelen moeten eerst opgetild worden alvorens er iets afgesteld kan worden. Daarna moet de oppervlaktes van de stenen gecheckt of deze nog voldoende ‘scherp’ zijn om het graan te vermalen. Dit karwei gaat een hele tijd duren omdat ook de specifieke kennis hiervan nog opgeduikeld moet worden. We blijven in ieder geval in contact! 🙂
De voedsellabs die gemaild zijn reageren niet, of de vraag is té specialistisch of de contactgegevens kloppen niet / het bedrijf blijkt niet te bestaan. Binnen het netwerk van de HAS wordt ook gekeken of men iets met mijn vraag kan:
+=+=+=+=+
Beste medewerker,
graag zou ik van u wat meer informatie willen ontvangen mbt het controleren van biologisch volkoren meel dat direct van een windmolen komt.
In het kader van het project BoschBouwBrood gaat er biologische graan gemalen worden door de molen Catharina in Schijndel; het is onbekend wanneer deze molen voor het laatst gemalen heeft.
Het maalgoed is bestemd voor menselijke consumptie en alvorens we het project verder ontwikkelen willen we weten of het meel ook alszodanig geschikt is en verspreid kan worden onder een grotere groep mensen.
Op welke waardes moet hiervoor gecontroleerd worden?
Hoe verloopt de werkwijze precies en hoeveel materiaal is nodig voor dit onderzoek?
En last but not least welke kosten zijn hieraan verbonden?
Er zijn vast nog vragen die we over het hoofd zien dus we laten ons graag zo breed als mogelijk informeren.
In afwachting van uw antwoord.
+=+=+=+=+
Tijdens mijn zoektocht kwam ik bij de Publieke Omroep een clipje tegen over het keuren van voedsel.
Belangrijk is om o.a. te checken of de tarwe geen schimmel bevat; verder zou biologisch graan vatbaarder zijn voor Moederkoorn, een schimmel die, indien teveel aanwezig in de oogst (zoals in verder verleden nogal eens voorkwam), ernstige gevolgen kan hebben. Verschil in de aanwezigheid van Moederkoorn in een met pesticiden bewerkte akker en een biologische akker kan niet voldoende aangetoond worden.
Maar de ergatomine die hedentendage uit Moederkoorn gewonnen wordt, wordt o.a. toegepast bij behandeling van de ziekte van Parkinson.
In het zeefproces komen we af en toe wat Moederkoorn tegen en voordat het graan in de handmolen gemalen wordt zijn de ongeregeldheden er met de hand uit geselecteerd.
12 september Drie zakken van 15 kg graan staan in de auto om naar Schijndel gereden te worden. Spannend hoe het allemaal gaat lopen. Op afstand kun je de molen al zien draaien. De molenaars zijn nog bezig met het uit testen van twee sets molenstenen. Bij de 2e set lopen de stenen behoorlijk aan en dat ruik je ook. De 1e set loopt beter (de stenen lopen een klein beetje aan). Alle onderdelen zijn met hoge luchtdruk schoon gespoten (ook tussen de stenen) en de houten ombouw van de molenstenen kan weer in elkaar gezet worden. De kuip waar het graan in gestort wordt, wordt er bovenop geplaatst; door een luikje komt het graan in de schudbak die het graan beetje voor beetje in het gat in de molensteen schudt. Nu nog wind. Het weer is ons goed gezind. Er staat een flinke bries die de wieken afwisselend harder en langzamer laat draaien. Machtig om te zien hoe zo’n houten machine werkt. [Clipje volgt]
De eerste 15kg gemalen materiaal voeren we op aan de kippen van een bewoner in Boschveld. Van de 2e 15kg wordt nog diezelfde avond het eerste BoschBouwbrood gebakken door de molenaar zelf.
Week 36 en 37 We hebben met de molenaar afgesproken dat we 12 september ongeveer 30 kg graan brengen om de eerste maalgang te doen. Dit is in het kader van mjin handzaamheid 2 x 15 kg. (15 kg is voor mij te tillen). Het treft want die dag is het Open Monumenten Dag, een mooie samenloop van omstandigheden. Aflopen week bleek bij schoonmaak en inspectie van kuip, maalstenen en meelpijp, dat de laatste vernieuwd moest worden. Hiervoor wordt multiplex gebruikt; volhout is schaars.
Als er een beetje wind staat is 30kg in een half uur gemalen.
Het zeven vordert gestaag; een dergelijk proces is te versnellen maar in dat geval mis je de momenten van meditatie, gesprekken met voorbijgangers en diegenen die meehelpen met het zeven.
Zaterdag 29 augustus We hebben de molenaar laten weten dat we graan kunnen komen brengen. De eerste maalgang is bedoeld om alle verontreinigingen uit de houten machine te halen. Er is in het verleden niets opgeschreven of doorverteld wanneer de molen voor het laatst gemalen heeft; dus moeten we gaan kijken wat de machine nog kan. Het gemalen materiaal van de eerste maling kan niet gebruikt worden voor voedsel en moet worden afgevoerd. Als er meer graan gemalen kan worden laten we dit door een laboratorium testen.
Week 35 staat in het teken van graan zeven op het plein in de zon. Stukje bij beetje raken de jute zakken gevuld. We worden vergezeld door tortelduiven die de gemorste graantjes op komen pikken. Naar schatting hebben we inmiddels ruim 250kg graan gezeefd. Het vochtgehalte in het graan moet goed in de gaten gehouden worden; meer gedetailleerde informatie over de behandeling en opslag van graan en in het byzonder tarwe.
Zaterdag/zondag 22/23 augustus Honderd jute zakken ophalen in Waardenburg bij Rob van Heusden BV om de grote hoeveelheid hanteerbaarder te maken.
Op een dekzeil (verbouwde kistzak) wordt het gezeefde graan buiten in de zon uitgespreid om goed te drogen. Het weer ziet er de komende dagen goed uit, daar moeten we gebruik van maken.
Rond half 7 gaat het regenen, gelukkig is alles op tijd naar binnen.
Vrijdag 21 augustus Alles in de stellingen gezet voor het zeven.
Het graan met de Melde ligt nu in 4 zakken in de gang; 15 kg Tarwe bevat ± 2 kg Melde.
Week 34 De week staat in het teken van graan transporteren naar Den Bosch; we willen voorkomen dat het graan in de weg gaat liggen bij loonwerker. De opslag is, op de formaliteiten na, nagenoeg geregeld, we kunnen het graan opslaan in één vd gangen in het oude schooltje ’t Boschveld Celsiusstraat 66. Dinsdag sleutel opgehaald, contractje getekend (tot 18 december 2015) en 4 ritten heen en weer tussen Hedikhuizen en Den Bosch. Arie Koster heeft een slimme manier bedacht om het graan mondjesmaat te vervoeren zodat het autootje niet overbelast raakt.
Ondertussen spreiden we het graan, verdeeld over de grote zakken, zoveel mogelijk uit tussen de machines van de loonwerker. Woensdag 5 ritjes en donderdag de laatste 2. Met het oog op het verloop van het project verder op zoek naar oplossingen, bijvoorbeeld gaas met de juiste maaswijdte voor het zeven besteld.
Zaterdag 15 augustus De dag begint vroeg; we gaan graan zeven! Benieuwd hoe dat gaat met de tools die we bij elkaar hebben kunnen scharrelen. Volgens de loonwerker ligt er ongeveer 2 ton graan. In de loop van de morgen sluit Selma Kromhout zich bij ons aan om te helpen. Het is een meditatief werkje en het leuke van dit soort processen is dat de creatieve geest geprikkeld wordt op zoek naar mogelijkheden om het werkproces te verbeteren. Bij thuiskomst kan Selma melden dat ze een soort camping-droogzeef die een gaas hebben waar de Melde doorheenvalt en het graan achterblijft. Zodra het graan ‘over’ is gaan we dit verder onderzoeken.
Vrijdag 14 augustus De mogelijkheid om in Boschveld op te slaan lijkt ideaal, in ieder geval een stuk dichterbij en tussen de mensen. Alvorens definitief ja te zeggen tegen het aanbod vd ABS eerst maar in Hedikhuizen gaan kijken om een beeld te krijgen van de hoeveelheid graan met de Melde. Arie Koster (system-improver) gaat mee kijken. De kistzakken zijn gearriveerd; alleen zijn het zakken zonder kist. Dit had ik me dus anders voorgesteld. Het graan is in 4 zakken gestort; twee helemaal vol en 2 met een beetje.
Het graan is warm als je je hand erin steekt. De nog groene Melde staat het vocht af aan de tarwekorrel, die dus zo steeds vochtiger wordt. De boodschap is dat het graan zo snel als mogelijk gezeefd moet worden, dat is een flinke klus.
We gaan op zoek naar gereedschap waarmee we de tarwe kunnen zeven en vinden op de valreep van winkelsluitingstijd sfeervolle tuintafellampjes die een gaas hebben waar het graan niet doorheen valt maar de Melde wel.
Donderdagmiddag 13 augustus gaat de telefoon en de vrouw van de loonwerker deelt mee dat er gemaaid en gedorst gaat worden. De mannen hadden nog even ’n klus te klaren en zouden daarna naar de akker rijden; dat zou zeker nog anderhalf uur in beslag nemen. Rond 4 uur ben ik op de akker gaan kijken … de akker was al gemaaid!
Telefonisch contact met de loonwerker later leert dat het maaien en dorsen in een half uur gedaan was; van stro was geen sprake omdat er teveel onkruid tussen stond. Helaas! Helaas! 🙁 Verder zat er veel Meldezaad tussen het graan; dit kon er tijdens het dorsen niet tussenuit geblazen worden omdat de natte Melde korrel net zoveel woog als de graankorrel; de machine hoger afstellen zou te veel tarweverlies opleveren.
Het graan is meegenomen naar Hedikhuizen en we hebben een afspraak gemaakt om de volgende dag (vrijdagmiddag) te gaan kijken; na een afspraak met de Atelier Beheer Stichting (ABS) ivm mogelijke opslag.
week 33 De kistzakken voor opslag zijn besteld en worden afgeleverd bij de loonwerker, hierin kan het graan ook nog nadrogen; nu nog een droge plek waar de kistzakken (max. 10 stks.) maximaal een half jaar kunnen staan zodat er regelmatig een kleinere hoeveelheid graan afgehaald kan worden voor transport naar één van de molens of eventuele andere verwerking. Ook moet er op de plek makkelijk gelost kunnen worden. Het graan zal als het van het land gaat al wel een beetje geschoond zijn maar de verwachting is dat er nog wel wat nageschoond moet worden. Hiervoor ga ik wellicht een wanmolen gebruiken; dit handapparaat wordt nog steeds aangeboden via Marktplaats.nl, feitelijk is het al een museumstuk maar in sommige gevallen werkt het apparaat nog en kan er een stukje van dit hele proces inzichtelijk gemaakt worden. De opslag zou dan dus ook makkelijk benaderbaar moeten zijn.
week 32 Het belangrijkste op dit moment is dat het graan van het land gaat en naar een plek gebracht kan worden waar het geschoond wordt; dan is er nog de uitdaging van de opslag (silo, zakken, kisten, een berg in een hoek?).
Helaas heeft De Halm (graanpletterij) in Heeswijk-Dinther op dit moment geen mogelijkheid om de tarwe voor ons te kunnen schonen, pas weer in oktober. Zij zijn vnl. met glutenvrij materiaal bezig en kunnen daar niet even een klein proces doorheen weven; wat wel begrijpelijk is.
Verkregen info brengt ons weer bij Agrifirm (waar de Lavett gekocht is) met mogelijke manieren van opslag. Kunnen we graan eigenlijk opslaan alvorens het geschoond te hebben?
01 augustus 2015 Bezoek aan de molen Catharina in Schijndel en de Kilsdonkse molen in Heeswijk-Dinther leverde bruikbare en interessante informatie op. De Catharina draait weer sinds 2014 na diverse restauraties; vrijwillige molenaars Marinus van der Sangen en Vincent Lelieveld (leden van het Gilde van Vrijwillige Molenaars) zijn op zoek naar maalgoed. In eerste instantie voor veevoer; dit graan is bestemd voor menselijk consumptie en we willen kijken wat daarin in mogelijk is. De regelgeving vwb. de voedselproductie in Nederland is inmiddels zo streng geworden dat de producten die gemalen zijn gecontroleerd moeten worden op de kwaliteit (aanwezigheid van schimmels ed.).
En wordt er bijvoorbeeld ook gekeken hoe er bijgedragen wordt aan de gezondheid van het geheel waarin de mens als onderdeel beweegt? De realiteit is inmiddels zo dat we eerst alles in fragmenten opgeknipt hebben en het vervolgens in grote systemen buiten onszelf gelegd waarbij de verantwoordelijkheid (precies uit kunnen leggen waarom je iets wel of niet doet) gevat is in een kluwe van regels; waarbij argumenten als ‘veiligheid’, ‘gemak’ (lees: verantwoordelijkheid verleggen) en ‘productie’ het meeste klinken. Het geheel of de context is nauwelijks meer voelbaar.
Een controle van maalgoed ergens in Nederland toonde bijvoorbeeld aan dat er pesticiden in het eindproduct zaten als gevolg van nalatigheid in de laatste zuiveringsstap van het zeef proces. In zo’n geval is controle vooral nuttig; het bleek uit te zoeken te zijn dat er in een processtap iets vergeten was. Was er meer zicht op het hele proces vanuit een heelheidsbewustzijn en vandaaruit gehandeld dan waren die pesticiden niet toegepast en had de controle niets gevonden en dus eigenlijk ook niet hoeven plaatsvinden. Verder scheelt het een stap in het zeven en dus energie.
Voor het maalgoed dat wij gaan leveren zijn bij de groei geen pesticiden gebruikt en het zaaigoed van de tarwe is van biologische herkomst. Mochten er nu stoffen boven komen drijven die niet toelaatbaar zijn dan zal dat meer te maken hebben met wat er eerder op de hectare gebeurde in de reguliere traditionele landbouw (het land is voor het zaaien nl. ontgift). Mogelijk kan er nog sprake zijn van fijnstof omdat er een weg vlak langs loopt. Wij willen dit juist veranderen; dus in die zin is het verdere verloop van het proces een interessant traject wat meer waarde toevoegt aan het grotere geheel.
We hebben afgesproken dat we iig een deel vh graan laten malen door deze molen, als dit goed uitvalt zou er meer door deze molen heen kunnen gaan in de verwachting natuurlijk dat we in het najaar voldoende wind hebben.
(Begin 1900 draaide een molen op een werkdag wel eens 8 ton graan, de werkdag duurde dan van 7.00u tot 21.00u; effectief gebruik maken van de wind dus.)
Een ander gegeven waar we rekening mee moeten houden is dat nederlandse tarwemeel korter houdbaar is dan granen uit Frankrijk, Duitsland of de US. Na ongeveer een halfjaar neemt, afhankelijk van de kwaliteit van de opslag (droog en donker), de bakkwaliteit af. Dat betekent dus dat na het malen het meel voor het BoschBouwBrood in korte tijd breed verspreid moet worden. En daarvoor zijn er verschillende mogelijkheden binnen het groeiende netwerk; veel particulieren zijn geïnteresseerd in zelf bakken.
Bij de Kerkhovense molen in Oisterwijk kan er eventueel ook door de week gemalen worden en ook kleine hoeveelheden per keer; alle molens zijn afhankelijk van vrijwilligers. Voor verder onderzoek voor het schonen en opslag word ik doorverwezen naar De Halm (graanpletterij) in Heeswijk-Dinther.
29 juli 2015 Helaas is de Rosmalense molen een monument die geen grote hoeveelheden graan verwerkt; het verwerken van tarwe voor menselijke consumptie vraagt verschillende bewerkingen en daar is deze molen niet (meer) geschikt voor. De molenaar van de Emmamolen in Nieuwkuijk verwijst me door naar Hermus BV, een maalderij in Made; zij verwerken allerlei soorten biologisch graan en zijn SKAL gecertificeerd, allicht dat zij deze partij op kunnen pakken.
24 juli 2015 Het graan is nog niet helemaal klaar blijkt uit overleg met Ad Buijs (loonwerker), de korrel is nog te zacht;
tijdens het malen zouden ze dan pulp worden tussen de molenstenen in plaats van meel. De korrel moet dus hard zijn.
Naar verwachting zal het nog een dag of 10 duren voordat de tarwe van het veld kan worden gehaald. Het plan is dat Ad Buijs dan te werk zal gaan met een combiner; dit apparaat maait en dorst de tarwe tegelijkertijd en laat het stro in een rug op het land achter waar dit nog verder kan drogen alvorens het tot balen geperst wordt door weer een andere machine.
Voordat de tarwe naar de molenaar gaan moet deze nog geschoond worden; m.a.w. de Melde moet uit de tarwe gezeefd of geblazen worden. Welk bedrijf kan de te verwachten 4 – 5 ton tarwe schonen?
En we hebben een molen nodig die de korrels tot volkoren meel kan en wil malen voor het BoschBouwBrood.
Het weer laat veel te wensen over; was het in mei/juni erg droog, nu regent het om de haverklap, het is zelfs koud voor de tijd van het jaar.
19 juli 2015 De vogelverschrikkers zijn geüpdated; wat meer bewegende glimmers eraan, cd’s voldoen hier redelijk. Wel zorgen dat de cd’s niet over het terrein gaan rondslingeren. 
Er zitten veel duiven aan de rand van het veld, als ik het veld opkom vliegt een flinke horde weg. Ze hebben al aardig wat aren vd graanstengels afgepikt. 
Vanuit de bomen kunnen de duiven makkelijk neerstrijken op zo’n stevige halm; er steken nu enkel nog strootjes uit de grond.
Aan één kant van het veld zitten veel konijnen, die begeven zich verder op de akker dan de duiven. Ze voelen zich kennelijk behoorlijk beschermd zo tussen het graan.
In een hoek van de akker lijkt het zelfs alsof afgepikte groene halmen nog weer een keer een aar ontwikkelen, hoewel de aar wel anders uitziet dan de tarwe aar.
13 juli 2015, bericht van Tuinderij ’t Wild: het graan is ‘klaar’.
Ruim 3 maanden na het inzaaien staat het graan nu max. 60 cm hoog; niet de 100 cm die Lavett kan worden. Het graan lijkt sneller volgroeid en eerder gaan bloeien (noodbloei) vanwege de droogte.
De bodem bestaat grotendeels uit zand (grond uit het Maximakanaal, dat naast de akker gegraven is) en bevat van nature weinig organische stoffen die tarwe van dienst zijn; voordat er gezaaid is is er compost over de akker uitgereden.
Er groeit veel Melde (oude naam voor Melganzevoet) tussen de tarwe, een pionier die het op een schrale bodem goed doet. Melde kun je eten, de plant wordt ook wel Boomspinazie genoemd en bevat relatief meer mineralen dan de spinazie die we tegenwoordig in de supermarkt kunnen kopen.
De vraag is of Melde tussen het stro invloed heeft op de kwaliteit van de isolatiewaarde van de strobalen.
Op sommige plekken zijn de aren nog groenig onderaan en zover mijn kennis reikt moet de korrel bijna uit de aar vallen wil deze geoogst moeten worden.
De vogelverschrikkers zijn weggezakt.
6 juni 2015 Nationale Stadslandbouwdag
31 mei
.
De Inkarnaatklaver lijkt niet aan te slaan, vlak na het inzaaien was het vochtig en kiemden de zaden maar daarna volgde er een week zonder regen, veel kiemen lijken verdroogd ! 🙁
Wachter in het groen
5 mei 2015, de Inkarnaatklaver kiemt
In week 17/18 gaan we de bodembedekker/groenbemester inkarnaatklaver inzaaien; we willen dit met de hand doen.
De tarwe is al een stukje boven de grond.
Liefhebbers die dit mee willen maken en mee willen zaaien worden tegen die tijd van harte uitgenodigd. Houdt de sociale media en mailbox in de gaten!
Binnen het netwerk van het Groen Platform is de mogelijkheid ontstaan om een samenwerkingsverband aan te gaan met de zelfpluktuin Tuinderij ’t Wild; Mies Canestrelli en Linda Jak pachten 1 ha. grond aan de voormalige Elststraat, nu Zuid-Willemsdreef genoemd, om daar een biologische groenteteelt uit te rollen. Het BoschBouwBrood past heel mooi binnen de CSA (Community Supported Agriculture) constructie van de zelfpluktuin; burgers kunnen hier zelf oogsten en meewerken. In augustus oogsten we hier dan stro en graan voor het meel voor het BoschBouwBrood.
Er gaan een paar jaren voorbereiding aan vooraf alvorens een stuk grond volledig volgens de principes van de biologische landbouw geschikt is. Afgesproken is dat Tuinderij ’t Wild het voortouw neemt in de nodige grondbewerkingen, zoals ontgiften met humine, het bemestingsplan en ploeg- en egwerkzaamheden om dit op de juiste manier te doen. Zij hebben nieuw zaaigoed besteld; een hoogwaardige biologische zomertarwe met een lange stengel (Lavett), als het weer het toelaat gaat er in week 16 gezaaid worden. We hebben besloten voor machinaal zaaien omdat de opbrengst anders te minimaal gaat zijn; we zijn nl. laat in het seizoen met zaaien.
Aangezien stadslandbouw niet meer weg te denken is in de stedelijke omgeving is het van wezenlijk belang om minstens in Den Bosch het beleid tav de bodemkwaliteit aan te scherpen en wel zodanig dat deze ook de factor voedselverbouwing in zich heeft als ijkpunt.
Iedereen heeft recht op een schone bodem; anno 2015 kan daar niet meer mee gerommeld worden en heeft iedereen daar een verantwoordelijkheid in.
Niemand vervuilt per slot van rekening het eigen nest toch?
De maatstaf dat vervuilde grond buiten de stedelijke omgeving gespreid zou mogen worden om vervuiling zo minder te maken (het principe van verdunnen) is na een aantal jaren weer ingetrokken na protest van deskundigen die juist met natuurlijk bodemreiniging bezig zijn; nu mag dat in het buitengebied niet meer. In het stedelijk gebied zijn de regels hiervoor vooralsnog onduidelijk en wordt er voornamelijk gedacht in ‘bouwgrond’.
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Het is inmiddels april 2015 en er is veel gebeurd, of eigenlijk beter … er is niets gebeurd met de wintertarwe …
Eind 2014 is er na veel vijven en zessen een verkennend bodemonderzoek gedaan door de gemeente (afd. Sport & Recreatie) op De Saren naar aanleiding van de bezorgdheid die ontstond tijdens het ploegen in oktober; grond met puin, een flink opgehoogd gebied en het gevoel dat er wel erg veel verschillende bodemsamenstellingen aanwezig waren op wat in principe vlakke sportvelden hadden moeten zijn. Het was alsof er allerlei hoopjes verschillende stukken grond aan elkaar geveegd zijn; 2.BBB en 3.BBB liggen nl. ruim 75 cm hoger dan het oorspronkelijke sportveld. Bij aanvang van het bodemonderzoek werd door de opdrachtgever (nb. afd. Sport&Recreatie zelf) aangenomen dat de locatie onverdacht was. Het onderzoek werd gedaan ‘in het kader van herontwikkeling’ en in het rapport kwam de onderzoeker tot een conclusie dat de locatie niet onverdacht was omdat er licht verhoogde waardes van o.a. PCB’s gevonden werden. De kwaliteit vd de bodem op De Saren is onduidelijk gebleken en gebleven. Nazending van foto’s door bovengenoemde afdeling met bewegingen op De Saren sinds 2005 zorgden er niet voor dat er dusdanig vertrouwen ontstond dat de grond in orde zou zijn om voedsel te verbouwen. Er is geen geld en niet voldoende belang bij de gemeente om dit verder door te pakken; bovendien heeft de afdeling S&R te weinig binding met voedselteelt in de stedelijke omgeving. Initiatiefneemster heeft daarom besloten om verder geen vervolg te geven aan het project BoschBouwBrood op De Saren om daarmee eventuele risico’s uit te sluiten.
Het zaaigoed voor de wintertarwe Zeeuwse Witte ligt voorlopig opgeslagen in afwachting van betere tijden…
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2.BBB en 3.BBB gefreest en geploegd
Het fresen
Het ploegen
Tijdens het ploegen komt er regelmatig puin ‘bovendrijven’, de bodemsamenstelling / -stevigheid verschilt veel op de veel plekken over het hele terrein heen; het is alsof de trekker tussen verschillende ‘hopen’ doorrijdt die allemaal een andere structuur hebben.
Eind oktober 2014 gaan we op 1.BBB van de Maasakkers een wintertarwe inzaaien, de zgn. Zeeuwse Witte tarwe.
Via Stichting De Oerakker werd bekend dat er op dit moment veel zaad van dit oergewas beschikbaar is en dus te leveren. Dit graan overwintert en kan in juli/aug. geoogst worden. Als voorbereiding ploegen we het land in het begin van de maand een keer ondiep en laten het dan nog een week of 3 liggen.
Van het inzaaien gaan we een feestje maken, tegen die tijd zullen er op verschillende plekken uitnodigingen verschijnen. Houdt de sociale media, de mail of andere berichtgeving in de gaten!
Aar van de Zeeuwse Witte tarwe >
September 2014: informatieweekend voor omwonenden (samen met initiatiefnemers voor het Volkspark De Maasakkers).
Kinderen vinden het kampement van de initiatiefnemers spannend en de meeste volwassenen, die hun hond uitlaten op de plek, reageren positief op het idee om graan te verbouwen op het linkerstuk.
Op 6 augustus 2014 is het stuk van 0,88ha (links op de kaart) op De Saren 1 gemaaid.
Op deze manier wordt verdere zaadvorming voorkomen en voordat er in het najaar gezaaid wordt kan de biomassa nog eens ingeploegd worden. Het gemaaide materiaal laten we liggen op het land.
Prikken met de grondboor :: 1.BBB klei en zand mix; 2.BBB klei met zand, beneden aan nat, 3.BBB kleiachtig, boven nattig (riet begroeiing).
Voor het uitzaaien van een graan in febr./maart 2015 richten we ons tot 1 okt.2014 op 1.BBB (0,65 ha); we zouden hier dan bijvoorbeeld de Aalter Troshaver willen zetten. (Allicht dat we hier ook nog gebruik gaan maken van een groenbemester, mooi ook voor de bijen die daar in ongeveer 20 kasten huizen.) Nader overleg met de gemeente verderop in het proces leert dat we gebruik zouden kunnen maken van een ander stuk grond, aangezien de af. Sport & Recreatie andere plannen heeft met dit stuk. Er wordt gedacht aan een zgn. reservaatsakker in de nieuwe kanaalzone. Grootte en grondsoort moet dan nog wel nader onderzocht worden; hierover is zal pas in maart 2015 meer over bekend zijn.
Het gedachtengoed van Transition Towns om aanvoerlijnen kort te houden, weer meer grip te ontwikkelen vanuit het individu op de herkomst van voedsel en kennis te behouden en te delen omtrent specifieke technieken zijn enkele uitgangspunten in dit plan. Veel kennis dreigt verloren te gaan door fragmentatie, vervlakking en onjuistheden in informatieverschaffing.
We maken gebruik van verschillende netwerken om iedereen die maar geïnteresseerd is te kunnen laten zien wat er zoal nodig is om de productie van 2 belangrijke leefelementen (een dak boven je hoofd en voedsel) weer dichter naar de mens toe te halen en hiervan de eenvoud te ervaren door meeDOEN.
Het BoschBouwBrood heeft verschillende lagen en is niet in specifieke onderdelen op te knippen net zoals het leven dat niet is.
Het traject van grond, zaad, zaaien, groeien, onderhouden en oogsten wordt als een inzichtelijk visueel project doorlopen met belangstellende deelnemers en een ieder in Den Bosch die hier maar een belang in zou kunnen hebben.
De loop van het project is iteratief, er kunnen allerlei spinoffs ontstaan; het project speelt zich af tussen diverse lokale initiatieven (Groen Platform, TTDenBosch, Bewust Wonen en Werken Boschveld, Lokale Ruilkring ‘s-Hertogenbosch, HAS, Strobouw Nederland, Kw1c, bakkerij, skaters, gemeente, omwonenden, deskundigen, enz.).
Mensen worden geïnformeerd en uitgenodigd om ervaring op te doen via lokale media-kanalen, social media en flyers.
De eerste acties om een start te maken:
– 23 juli 2014 :: verkenning van het gebiedje met de grondboor :: is de bodem geschikt voor tarwe; wat groeit er zoal?
– 1 of 2 x maaien en bundelen tot eerste balen.
Zoals het plan nu ligt willen we in het voorjaar van 2015 voor het BoschBouwBrood zaaien.
Leidi Haaijer 06 18359643
